Nog even 4 en 5 mei

Veel reacties kreeg ik op mijn blog van gisteren. Zowel positief als negatief. Ik wil er toch nog een paar woorden aan wijden, omdat ik het belangrijk vind.


Ik snap dat discussies over de Dodenherdenking en de viering van de Bevrijding gevoelig liggen. Voor mensen die de oorlog meegemaakt hebben zijn dit belangrijke momenten. Ik weet ook dat de groep mensen die de oorlog bewust heeft meegemaakt steeds kleiner wordt. Als kind stopte met het meelopen met de Stille Omgang in Winschoten, omdat ik vond dat het niet mijn Stille Omgang was, maar van hen. Ik was ergens waar ik eigenlijk niet hoorde te zijn. Ik voelde dat verdriet niet. Mijn familie had niet ernstig geleden onder de bezetting, wij hadden niemand verloren. Maar ik nam wel kennis van de gruwelen uit de Tweede Wereldoorlog, al dan niet vrijwillig. Voor mij stond en staat niet alleen het herdenken centraal. Ik wil vooral begrijpen. Hoe kan zoiets gebeuren, hoe zijn mensen tot zoiets in staat ? 


Als Nederlander is de Tweede Wereldoorlog mijn oorlog, maar niet een gevoelde oorlog. Wat dat betreft was de oorlog in voormalig Joegoslavië veel meer mijn oorlog: ik kende er mensen, maakte slachtoffers mee, voelde de gekte. En ik kon mij daardoor een beetje voorstellen hoe de generaties voor mij de Tweede Wereldoorlog hadden ervaren. Een klein beetje maar.


Die gekte waartoe een mens in staat is in groepsverband. En dat misschien iedereen dat wel zou kunnen, als de omstandigheden daar zijn. En dat we er voor moeten waken, misschien wel tegen beter weten in, dat dat ons niet gebeurt. Dat ook de inwoners van Dresden slachtoffer zijn, net als die van Rotterdam. Dat ook de Duitse frontsoldaat kanonnenvoer was, net als de Nederlandse. Dat de Ieren sympathiseerden met de Duitsers, omdat die in oorlog waren met de Engelsen, hun aartsvijanden. Het ligt allemaal iets gecompliceerder. Die gedachte speelt bij mij rond 4 en 5 mei.


Nu de Tweede Wereldoorlog zo ver achter ons ligt, wordt het tijd om het breder te zien. Dat hebben we nodig om enig inzicht in het waarom te krijgen. En dat wil ik mijn kinderen graag bijbrengen.

Goed en Kwaad

Je zou bijna zeggen dat het oorlog is aan het herdenkingsfront. Een rechter nota bene die een herdenking verbiedt. Een gedicht van een vijftienjarige jongen mag niet uitgesproken worden, omdat hij het verkeerde slachtoffer herdenkt. Omdat er mensen zijn die denken te weten wat goed en slecht is. Die denken in wij en zij. In echte slachtoffers en slachtoffers die geen slachtoffers zijn, omdat ze in het verkeerde land woonden. Zo begon het ook in mijn jeugd. Toen ik met mijn vader tijdens de Stille Omgang in Winschoten naar het monument op het Zuiderveen liep, herdachten we de goeden. De slechten waren zij: de Duitsers, de NSB-ers. De goeden waren wij, de mensen uit het Verzet en onze bevrijders: de Polen en de Canadezen. Het waren de jongensboeken van Anne de Vries, de wereld was duidelijk en we gingen weer over tot de orde van de dag.

Dat de wereld wat ingewikkelder in elkaar steekt, werd me al snel duidelijk. De scheiding van mijn ouders toonde me twee daders, knap ingewikkeld. In het voormalige Joegoslavië schoten vrienden en familie elkaar door het hoofd vanwege zelfbenoemde etnische superioriteit. Het land waar de liefde me ooit bracht viel uiteen en veranderde in een horde moordende beesten die niet onderdeden voor de nazi's die ik uit de verhalen kende. Wat ik op de Balkan zag, deed me beseffen dat ik m'n handen dicht mocht knijpen in vrede te leven. Want wat zou ik doen? Zou ik kunnen zeg dat ik nooit.....? Nee, ik kan dat niet zeggen. En dat kunnen zij ook niet. Zij, die Auke het recht op spreken ontnemen omdat ze zo goed weten wat Goed en Kwaad is. Zij, die vinden dat je de Duitse slachtoffers van de oorlog niet mag herdenken. Ik ken vele Duitse leeftijdsgenoten die al hun hele leven een schuldgevoel meedragen. Ik ben aan het huilen gebracht door de documentaire Hitlers Children. Ik hoorde de aangrijpende verhalen over naar Nederland gevluchte Duitsers, die in 1945 met pek en veren de grens over gejaagd werden. Ik breng mijn kinderen bij dat je mensen moet beoordelen op hun daden, niet op hun afkomst of geloof. Maar ook dat de balans tussen goed en slecht een heel wankel evenwicht is. Dit moet ik ze bijbrengen in een land, waar het herdenken van oorlogsslachtoffers door de rechter verboden wordt, omdat het de verkeerde oorlogsslachtoffers zijn. En daarom deze laatste woorden uit het gedicht 'Foute Keuze' van Auke (15)

Mijn naam is Auke Siebe Dirk

Ik ben vernoemd naar Dirk Siebe

Omdat ook Dirk Siebe niet vergeten mag worden.

Welkom thuis

Ik ben gisteren weer thuisgekomen, na drie weken wonen en werken op het Duitse platteland. Daar hoefden we onze woning niet eens af te sluiten. Hier bleken in onze straat de afgelopen week diverse fietsen , die allemaal op slot stonden, te zijn gestolen. Dat was inclusief een moederfiets met kinderzitje. Gelukkig stond die van mij er nog. Nu zit ik even in mijn studio aan het Akerkhof en daar stond mij voor de poort ook een verrassing te wachten: de wildeman, vorig jaar nog gerestaureerd en toen direct al gedeeltelijk vernield, lag in gruzelementen. dat lijkt wel het einde van een oud poortje uit 1683. Het leven in de stad is toch wel even iets anders dan dat op het platteland.

Timmel, auf Wiedersehen

Vanmiddag heben we de laatste film gemonteerd en de laatste aanpassingen gedaan. Verder was het de dag van de adminstratieve handelingen en het opruimen van ons onderkomen. Ik ben inmiddels alleen achtergebleven. Martin en William draaien morgen al weer een andere klus, Josy moet een NDR-uitzending voorbereiden. Henning komt morgen met een grote wagen om de montageset terug naar Oldenburg te brengen en ik schrijf nu in alle eenzaamheid mijn laatste blog. Het is mooi geweest, drie intensieve weken Timmel. Ik verheug me op Larja, Silke en Ole die me morgenochtend komen ophalen. Voor de laatste keer "Liebe Grüsse aus Timmel".

Afscheid

Gisteravond was het moment om afscheid te nemen van Timmel, van de mensen waarmee we drie weken lang hebben samengewerkt. We hadden ook nog een afsluitende scene nodig en aangezien al onze hoofdrolspelers voor een afscheidsborrel waren uitgenodigd, leek mij dit een mooi moment om deze scene te draaien. Het is ook heel erg goed gelukt, vandaag afgemonteerd. Maren, Jens en de pasgeboren Jesko vormen de rode draad door onze afleveringen en zij mochten in deze laatste opnames ook weer de hoofdrol vervullen.

Het werd een mooie avond met ook wel een beetje emotie. Iedereen was vol lof over onze aanwezigheid en wij konden ook niet anders dan iedereen heel hartelijk bedanken voor de medewerking. Brunhilde kwam nog met een zelfgebakken rozijnenbrood voor ons aanzetten, de burgemeester sprak lovende woorden. We zaten bij Wilfried in de tuin en toevallig was het ook nog de avond dat er een groep blazers repeteerde in de tuin. Dat doen ze één keer per jaar en die ene keer was toevallig gisteravond. Spontaan gingen Jens en Wilfried ook nog los alsof het om een battle ging en dat verhoogde de feestvreugde. Het bier en de "schnapps" vloeiden rijkelijk, de burgemeester gooide er een etentje tegenaan. Er werden lovende woorden gesproken: wij waren een vast onderdeel van Timmel geworden en men zou ons gaan missen. De omhelzingen waren stevig en er werd her en der een traantje weggepinkt. Timmel was een beetje van ons geworden en wij een beetje van Timmel. Maar het was ook tijd geworden om naar huis te gaan...

Een toespraak hoort er bij

Maren, Jens en Jesko

Een "battle"

De laatste loodjes

Het zit er bijna op. Vandaag moet ik administratieve klusjes doen, terwijl hiernaast de laatste films worden gemonteerd. De mensen van de eindmontage in Frankfurt moeten weten hoe onze afleveringen er uit zien, hoe lang alles is etc. We draaien nog twee dingen, waarvan er eentje nog gemonteerd moet worden, de andere is reserve. Vanavond nemen we alvast afscheid met een biertje van onze hoofdpersonen. Ik kreeg net het juiste idee voor onze slotscene. De beide andere dorpen eindigen met een groot dorpsfeest, daarom moesten wij iets anders verzinnen, waarin het liefst alle hoofpersonen weer opduiken. Die slotscene wordt dus onze afscheidsborrel! Daar komt iedereen, dus hoeven we niets meer te ensceneren. De eerste 20 minuten doet de camera mee, dan mengen wij ons onder het gepeupel. Grappig om te merken: de laatste dagen krijgen we steeds vaker te horen dat men het jammer vindt dat we weg gaan, dat men ons zal gaan missen. Men is er inmiddels aan gewend dat wij er zijn en dat is natuurlijk goed om te horen, dan hebben we wat dat betreft in ieder geval wel iets goed gedaan. Maar ik ben blij dat het er bijna opzit, hoe interessant het project ook is. Lekker terug naar Larja, Silke en Ole...

Martins verjaardag

FFN Beachparty

We hadden ook nog een verjaardag te vieren gisteren. Martin, ons manusje van alles (camera, geluid en montage) werd 31 jaar. Dus was er taart. We hadden het de nacht ervoor al een beetje gevierd met de FFN beachparty op het strand van Timmel (FFN is een commercieel radiostation dat hier behoorlijk populair is bij de jeugd, een soort 3FM). Kort na middernacht, toen Martin net jarig was geworden, viel de stroom uit. Dat was wel een grappige ervaring, plotseling nergens meer muziek en maar een paar lampen. Na een uur hebben wij het strand verlaten, het stroomprobleem is later naar het schijnt weer verholpen.